Indonesia nhập khẩu 2 triệu tấn gạo dự trữ năm 2023, cơ hội nào cho gạo Việt Nam?

Thương vụ Việt Nam tại Indonesia thông tin, sau phiên họp do Tổng thống Joko Widodo chủ trì bàn thảo về đảm bảo lương thực, thực phẩm và công tác chuẩn bị cho kỳ nghỉ lễ hồi giáo Idul Fitri năm 1444H (2023), ngày 27/03/2023, nước này quyết định sẽ nhập khẩu 2 triệu tấn gạo dự trữ quốc gia trong năm 2023.

Indonesia tăng nhập khẩu mở ra cơ hội cho gạo Việt Nam

Lượng gạo dự trữ quốc gia nhập khẩu sẽ được sử dụng vào chương trình bình ổn giá gạo, hỗ trợ gạo cho 21,53 triệu hộ nghèo và sử dụng cho các mục đích khác. Cơ quan hậu cần quốc gia-Preum Bulog tiếp tục được chỉ định là đầu mối nhập khẩu trong đó 500.000 tấn sẽ được thực hiện sớm nhất có thể.

Indonesia vừa qua đã quyết định gia tăng lượng gạo thu mua dự trữ lên 2,4 triệu tấn thay vì khoảng 1,2 triệu tấn như hiện nay nhằm đảm bảo an ninh lương thực. Tình hình thu mua gạo dự trữ trong nước hiện đang gặp rất nhiều khó khăn mặc dù nước này đang ở vụ thu hoạch chính. Indonesia có kế hoạch thu mua 70% lượng gạo trong tổng số 2,4 triệu tấn trong vụ thu hoạch chính (từ tháng 02 đến tháng 04).

Theo Cơ quan hậu cần quốc gia, cơ quan này mới chỉ thu mua được cho đến nay 60.000 tấn trong khi lượng gạo dự trữ hiện có trong kho (tính đến trước ngày 25/03/2023) chỉ còn vào khoảng 280 nghìn tấn. Các chuyên gia nhận định, sự khó khăn trong việc thu mua bắt nguồn từ việc nguồn cung nội địa khan hiếm do lượng lúa gạo thu hoạch thấp hơn dự kiến do ảnh hưởng của thời tiết mưa nhiều trong những tháng đầu năm 2023, sự thiếu chính xác về số liệu thống kê diện tích gieo trồng cũng như cơ chế thu mua do nhà nước ấn định giá bất cập, không theo cơ chế thị trường. Mặc dù vào ngày 11/3/2023, Indonesia đã tăng giá thu mua đối với thóc trực tiếp từ nông dân lên 5.000 Rp/kg từ mức 4,200 Rp/kg và ấn định giá bán lẻ gạo cao nhất (giá điều chỉnh tăng theo từng vùng, trong đó vùng có mức tăng thấp nhất đối với gạo phẩm cấp trung bình có mức giá mới là 10,900 Rp/kg so với mức 9,450 Rp/kg trước đó và giá gạo phẩm chất cao tăng lên 13,900 Rp/kg).

Giá thu mua hiện nay của nhà nước thấp hơn giá thu mua của khu vực tư nhân và giá gạo bán lẻ thực tế tại các chợ truyền thống cao hơn giá bán lẻ cao nhất do nhà nước ấn định.

Giá gạo bán lẻ trên thị trường nội địa Indonesia trong tháng 03/2023 vẫn đang có xu hướng gia tăng. Theo thống kê của Trung tâm thông tin giá lương thực Indonesia, tính từ 01-20/3/2023, giá bán lẻ trung bình đối với gạo phẩm cấp thấp đã tăng thêm 150 Rp/kg tương đương 1,24% lên mức 12,250 Rp/kg; gạo phẩm cấp trung bình tăng thêm 50 rp/kg tương đương 0,38% lên mức 13.200 Rp/kg; gạo phẩm cấp cao ổn định ở mức 14.200-14.700 Rp/kg (tùy theo phẩm cấp). (Tỷ giá bình quân 1USD đổi 15.200 Rp)

Bộ Nông nghiệp Indonesia cho biết trong năm 2023 nước này phấn đấu đề ra mục tiêu sản xuất 54,5 triệu tấn thóc tương đương với 32,07 triệu tấn gạo tương đương với mục tiêu năm 2022. Indonesia hiện đang trong vụ thu hoạch lúa chính của cả năm. Theo Cơ quan thống kê Indonesia, sản lượng thóc thu hoạch của nước này trong từ tháng 01-04/2023 ước đạt 23,82 triệu tấn tương đương với 13,79 triệu tấn gạo, tăng 0,56% so với cùng kỳ năm 2022. Bộ Nông nghiệp Indonesia dự báo hiện tượng EL Nino có thể xảy ra gây hạn hán vào từ tháng 5-7/2023 vì vậy có khả năng sẽ ảnh hưởng tới diện tích và sản lượng ở vụ thu hoạch tháng 7&8/2023.

Để có thể cung ứng với số lượng gạo nhiều nhất cho đợt thu mua tới đây của Indonesia, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam đặc biệt là là các doanh nghiệp đã và đang cung cấp gạo dự trữ quốc gia cho Indonesia cần chủ động sớm tiếp cận Cơ quan dịch vụ hậu cần quốc gia Indonesia (Preum Bulog) để quảng bá sản phẩm của mình.

Sau 03 năm không phải nhập gạo dự trữ quốc gia, năm 2022 Indonesia đã nhập khẩu 500.000 tấn, và năm 2023 là 2 triệu tấn.

Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, trong 02 tháng đầu năm 2023, Indonesia là thị trường nhập khẩu khẩu gạo lớn thứ 03 của Việt Nam sau Philipines và Trung Quốc. Lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam sang Indonesia trong 02 tháng đầu năm 2023 đạt 143.786 tấn, tương đương 67,31triệu USD, giá bình quân 468 USD/tấn, tăng mạnh 33.732% về lượng và tăng 30.355% kim ngạch nhưng giảm 10% về giá so với cùng kỳ năm 2022, chiếm 16% trong tổng lượng và chiếm 14,3% trong tổng kim ngạch xuất khẩu gạo của cả nước.

Theo Báo cáo về tình hình xuất nhập khẩu gạo của Việt Nam năm 2022 và định hướng năm 2023 của Bộ Công Thương, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục giữ đà tăng trưởng trong 2 tháng đầu năm 2023, nhiều thời điểm trong các tháng, giá gạo xuất khẩu 5% tấm đứng đầu thế giới, cao hơn giá gạo cùng chủng loại của Thái Lan và Ấn Độ. Năm 2023, Bộ Công Thương cũng dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam đạt khoảng 7 triệu tấn, trị giá gần 4 tỷ USD.