Nhà máy sản xuất Alumin Nhân Cơ và những mối quan tâm của Bộ trưởng

Thị trường alumin đang có nhiều thuận lợi

Nhà máy sản xuất Alumin Nhân Cơ là một trong 2 dự án thí điểm trong ngành công nghiệp mới - công nghiệp khai thác chế biến quặng bauxite để sản xuất alumin tiến tới sản xuất nhôm. Với tổng mức đầu tư dự án xấp xỉ 16.821,7 tỷ đồng, có thể nói đây là dự án có quy mô lớn, có ý nghĩa và tác động nhiều mặt không chỉ về kinh tế, môi trường, xã hội mà quan trọng hơn cả là sự tác động lớn đến phát triển kinh tế của khu vực Tây Nguyên nói chung, tỉnh Đắk Nông nói riêng và rộng hơn là kinh tế đất nước.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thăm khai trường Dự án Nhà máy Alumin Nhân Cơ

Theo đánh giá của Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), thị trường alumin thế giới đang có nhiều thuận lợi. Nhu cầu alumin của thế giới từ nay đến năm 2030 có thể lên đến 60 triệu tấn. Bối cảnh của các xung đột thương mại thế giới có thể đặt ra nhu cầu tìm các nguồn cung mới.

Trong bối cảnh đó, kết thúc năm 2018, Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV đã sản xuất đạt 655.568 tấn alumin quy đổi, tương đương 102,43% kế hoạch năm điều chỉnh và đạt vượt mức công suất thiết kế 650.000 tấn alumin/năm. Tổng sản phẩm xuất bán tương đương với 647.208 tấn alumin quy đổi, khách hàng chủ yếu là các nước: Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan, Thụy Sỹ, Ấn Độ và Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất.

Đặc biệt, doanh thu của nhà máy đạt trên: 6.491 tỷ đồng, tương đương đạt 103% so với kế hoạch giao. Lợi nhuận ước đạt trên 230 tỷ đồng; nộp ngân sách cho tỉnh Đắk Nông đạt trên 330 tỷ đồng.

Thị sát khu vực hồ chứa bùn đỏ của dự án

Một góc hồ chứa bùn đỏ

Có thể nói đây là những con số rất đáng phấn khởi. Nói như Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, những kết quả này và cùng nhiều kết quả khác đã cung cấp những luận cứ rất quan trọng cho việc hình thành công nghiệp chế tạo nhôm với giá trị gia tăng cao. Cùng với đó, thực tế kinh doanh sản xuất của dự án đã minh chứng cho tính đúng đắn của chủ trương triển khai 2 dự án thí điểm trong ngành công nghiệp mới - công nghiệp khai thác chế biến quặng bauxite để sản xuất alumin tiến tới sản xuất nhôm.

Đà thuận lợi trong sản xuất kinh doanh của nhà máy vẫn được tiếp tục trong quý I/2019. Lượng alumin sản xuất qui đổi đạt: 162.102 tấn, tương đương đạt 25% so với kế hoạch giao. Tổng sản phẩm xuất bán tương đương với 178.007 tấn alumin quy đổi, tương đương 27% kế hoạch năm. Doanh thu đạt trên: 873,7 tỷ đồng, đạt 27,3% so với kế hoạch giao. Đặc biệt đã nộp ngân sách địa phương ước đạt 110,1 tỷ đồng.

Lãnh đạo Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam và Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV cho biết, Nhà máy Alumin Nhân Cơ hiện đã được Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Nông đưa vào là một trong những địa điểm nổi bật của tỉnh để giới thiệu cho khách du lịch đến thăm quan tại tỉnh Đắk Nông. Để tạo điểm nhấn, ấn tượng tốt khi đến nhà máy cũng như tăng vẻ mỹ quan đô thị, mang lại môi trường xanh - sạch - đẹp, hiện nay công ty đang thực hiện thi công công trình hoa viên đường vào nhà máy.

Để dự án có thể phát huy hiệu quả cao hơn, một vấn đề cần quan tâm giải quyết hiện nay là thuế tài nguyên. Lãnh đạo Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV cho biết, theo khung giá tính thuế tài nguyên đối với khoáng sản kim loại tại Phụ lục I, Thông tư số 44/2017/TT-BTC ngày 12/5/2017 của Bộ Tài chính có giá tính thuế đối với quặng bauxit tối thiểu là 260.000 đồng/tấn, tối đa là 390.000 đồng/tấn. Giá thành khai thác 1 tấn quặng bauxit nguyên khai trung bình 30 năm của dự án là 61.094 đồng/tấn, chưa bao gồm các loại thuế, phí (thuế tài nguyên, phí môi trường…). Giá thành khai thác bình quân hiện nay là 39.500 đồng/tấn, giá thành khai thác sẽ tăng dần theo các năm vì cung độ vận chuyển tăng. Giá thành khai thác toàn bộ trung bình 30 năm của dự án khoảng 125.874 đồng/tấn, đã bao gồm các loại thuế, phí.

“Việc tỉnh Đắk Nông xây dựng giá tính thuế tài nguyên quặng bauxit là 390.000 đồng/tấn (áp dụng mức tối đa của Thông tư số 44/2017/TT-BTC ngày 12/5/2017) là quá cao. Đề nghị tỉnh Đắk Nông xem xét xây dựng giá tính thuế tài nguyên quặng bauxit theo từng năm tương ứng với giá thành khai thác thực tế của dự án”, lãnh đạo Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV kiến nghị.

Những mối quan tâm của Bộ trưởng

Dành cho Dự án sản xuất Alumin Nhân Cơ mối quan tâm đặc biệt, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã chọn đây là điểm mở đầu cho chuyến công tác và làm việc tại tỉnh Đắk Nông.

Bộ trưởng đã cùng đoàn công tác của Bộ và lãnh đạo Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam trực tiếp ra thăm khai trường, các diện tích khai thác đã được hoàn nguyên, thị sát hồ chứa bùn đỏ, thăm phòng điều khiển trung tâm và dự án nhà máy điện phân nhôm.

Câu chuyện trong kinh doanh sản xuất bên cạnh việc rất chú ý đến hiệu quả kinh tế và thương mại thì vấn đề chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường cũng như các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đã được Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đặc biệt nhấn mạnh ngay tại hiện trường. Theo Bộ trưởng, dự án Tân Rai và Nhân Cơ thu hút mối quan tâm lớn của toàn xã hội cũng chịu sự giám sát rất cao của hành pháp và lập pháp, sự giám sát của nhân dân. Bộ trưởng cũng biểu dương TKV thời gian vừa qua đã có rất nhiều nỗ lực trong việc bảo đảm vận hành dự án an toàn.

“Chúng ta đều biết những kinh nghiệm thực tiễn xảy ra từ việc kéo dài thời gian của dự án, liên quan khía cạnh của hồ bùn đỏ và việc xử lý môi trường. Chính vì vậy cần phải nhắc lại vấn đề pháp luật bảo vệ môi trường phải trước tiên. Phải coi đây là yêu cầu nghiêm ngặt nhất, là tiêu chí cao nhất. Nói như thế không phải là phủ định hiệu quả kinh tế và thương mại nhưng chúng ta phải đặt môi trường là tiêu chí đầu tiên, cao nhất”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh và lãnh đạo TKV trao đổi với công nhân vận hành nhà máy

Cùng với đó, theo Bộ trưởng vấn đề an toàn, trong đó có vấn đề an toàn lao động cũng rất cần được lãnh đạo TKV và Công ty Nhôm Đắk Nông đặc biệt quan tâm.

Bộ trưởng chia sẻ niềm vui khi được ông Lê Minh Chuẩn, Chủ tịch Hội đồng thành viên TKV cho biết, nhà máy rất quan tâm được tổ chức đào tạo, nắm bắt kinh nghiệm tham gia trải nghiệm tại các nhà máy của tập đoàn. Trên thực tế điều này rất có ý nghĩa trong việc nắm bắt công nghệ, kinh nghiệm thực tiễn, nhờ vậy dự án của chúng ta là dự án đi sau nó có lợi thế phát huy tốt các kinh nghiệm kể cả kinh nghiệm đào tạo nguồn nhân lực, tổ chức quản lý, nhất là nhân lực ở hệ thống điều hành trung tâm, nơi Bộ trưởng trực tiếp thị sát.

Theo Bộ trưởng, nhân tố con người của dự án là yếu tố vô cùng then chốt. Chính sách xã hội thể hiện rất tốt trong việc đào tạo con em của các dân tộc tại địa phương cùng việc kết hợp các nguồn khác. “Đây cũng là điểm tích cực của nhà máy. Công ty cần quan tâm tốt hơn trong thời gian tới nhất là các nhân lực có ưu tiên phát triển”, Bộ trưởng chỉ đạo.

Trong câu chuyện ngay tại khai trường, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhiều lần trao đổi với lãnh đạo tập đoàn về công tác tối ưu hóa các lợi ích cho người dân và chính quyền sở tại. Theo Bộ trưởng, tập đoàn và công ty cần nhận thấy trách nhiệm với địa phương, với nhân dân là vô cùng quan trọng vì nhân dân, lãnh đạo địa phương đã dành cho dự án những điều kiện thuận lợi tối đa.

“Hôm nay câu chuyện của chúng ta không chỉ là hoàn thổ đất nơi khai trường mà còn là quản lý sử dụng tốt đất đai - thứ nguồn lực không tái tạo được của địa phương. Chúng ta phải quan tâm từ việc nhỏ”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Bộ trưởng nghe giới thiệu quy hoạch nhà máy điện phân nhôm

Một trong nhưng điều quan tâm nhất của Bộ trưởng đã được thể hiện ngay tại hồ chứa bùn đỏ của dự án Nhân Cơ. Từ trên cao nhìn xuống, lòng hồ như một tấm chăn nhiều màu nằm lọt giữa những dải đồi núi mang màu xanh đặc trưng của núi rừng Tây Nguyên. Tại đây Bộ trưởng đã đặt ra yêu cầu ngoài việc bám sát kỹ thuật còn phải bám sát thực tế. “Anh Chuẩn (ông Lê Minh Chuẩn) nói rất đúng, bên cạnh hệ thống tiêu chuẩn quy chuẩn, còn có những thực tế, thổ nhưỡng Việt Nam. Điều này đặt ra yêu cầu “Việt hóa”. Bộ trưởng nói.

Nhưng vấn đề là ai sẽ làm? “Dứt khoát phải là các đồng chí từ thực tiễn này, những người quản lý và kiểm nghiệm công nghệ đó, kể cả việc phát hiện bất cập của công nghệ hiện đại của nước ngoài. Phải phát hiện và trao đổi với các cơ quan chức năng của nhà nước những điều này. Để kịp thời giải quyết vướng mắc, không để xảy ra sự cố và các hệ lụy”, Bộ trưởng chỉ đạo.