Yên Bái chấn chỉnh khai thác khoáng sản nhưng “trên bảo dưới không nghe”

Ban hành nghị quyết quản lý tài nguyên khoáng sản

Với mục tiêu nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cấp ủy, chính quyền trong quản lý đất đai, nước, khai thác khoáng sản; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động trong việc sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững các loại tài nguyên thiên nhiên, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; khắc phục cơ bản các tồn tại, hạn chế trong quản lý, sử dụng đất đai, nước, khoáng sản… Ngày 19/7/2021, Ban Thường vụ tỉnh ủy Yên Bái ban hành Nghị quyết số 50-NQ/TU về tăng cường năng lực lãnh đạo của Đảng trong công tác quản lý tài nguyên đất đai, nước, khoáng sản trên địa bàn tỉnh Yên Bái giai đoạn 2021 - 2025...

Tỉnh Yên Bái tăng cường các biện pháp quản lý hoạt động khai thác khoáng sản

Theo đó, để cụ thể hóa nghị quyết, ngày 28/9/2021, UBND tỉnh Yên Bái bành hành Chương trình số 13/CTr-UBND. Chương trình này là căn cứ để cơ quan, đơn vị, địa phương xây dựng xây dựng đề án, dự án và kế hoạch theo chức năng, nhiệm vụ được giao và phải được tổ chức triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả, nỗ lực phấn đấu cao nhất để góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể đã đề ra trong nghị quyết…

Có thể nói, với việc Ban Thường vụ tỉnh ủy ban hành nghị quyết, UBND tỉnh ban hành Chương trình hành động… tỉnh Yên Bái, lãnh đạo địa phương đã thể hiện rõ quyết tâm trong việc quản lý tài nguyên, đất đai, đặc biệt là tài nguyên khoáng sản.

Công văn số 1378 của UBND tỉnh Yên Bái về tăng cường công tác quản lý, bảo vệ khoáng sản

Sau khi những văn bản quan trọng này được ban hành, những “điểm nóng”, vụ việc khai thác khoáng sản trái phép được lãnh đạo tỉnh quan tâm chỉ đạo, chấn chỉnh kịp thời. Như thời điểm đầu tháng 12/2021 tại địa bàn xã Lâm Giang (huyện Văn Yên) xảy ra tình trạng khai tháng đất trắng (đất cao lanh - Fenspat) trái phép với qui mô lớn.

Cũng vào thời điểm đầu tháng 12/2021, một số cơ quan báo chí phản ánh tình trạng nhiều mỏ quặng ở Yên Bái vẫn ngang nhiên hoạt động bất chấp lệnh cấm. Cụ thể, tại địa bàn xã Nậm Búng (huyện Văn Chấn) Công ty TNHH Hợp tác Cơ khí dù chưa đầy đủ hơ sơ pháp lý để triển khai hoạt động khai thác quặng sắt, nhưng doanh nghiệp này vẫn tiến hành đưa máy móc vào mỏ khai thác. Hay tại mỏ Nậm Búng II, Nậm Búng III của Công ty CP Hà Quang dù đã có quyết định đóng cửa nhưng vẫn tiến hành khai thác…

Ngay sau những phản ánh của các cơ quan báo chí, Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái đã chỉ đạo làm rõ tình trạng khai thác khoáng sản tại xã Nâm Búng, huyện Văn Chấn.

Ông Trần Huy Tuấn - Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái đã ký văn bản gửi Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Sở Công Thương và UBND huyện Văn Chấn. Theo đó các Sở ngành, địa phương và các đơn vị liên quan tiến hành kiểm tra, xác minh, làm rõ, xử lý nghiêm và báo cáo lại kết quả với Chủ tịch UBND tỉnh…

Để tìm hiểu về việc triển khai Chương trình hành động số 13/CTr-UBND gắn với hoạt động quản lý khai thác khoáng sản, phóng viên Báo Công Thương đã liên hệ phóng vấn ông Trần Huy Tuấn - Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái. Mặc dù không bố trí được thời gian nhưng ông Trần Huy Tuấn cũng đã giao Văn phòng UBND tỉnh Yên Bái cung cấp những văn bản, tài liệu có nội dung gắn với đề tài phóng viên quan tâm.

Ngoài Nghị quyết số 50-NQ/TU, Chương trình số 13/CTr-UBND về lĩnh vực quản lý khoáng sản, từ đầu năm 2022 đến nay, lãnh đạo UBND tỉnh Yên Bái đã ký ban hành hàng chục văn bản chỉ đạo liên quan đến lĩnh vực khoáng sản. Gần đây nhất, ngày 13/5/2022, Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái ký Văn bản số 1378 về tăng cường công tác quản lý, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác, ngăn chặn hoạt động khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Nội dung Công văn số 1378 chỉ rõ nhiệm vụ của các địa phương, sở ban ngành trong việc quản lý, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác và ngăn chặn tình trạng khai thác khoáng sản trái phép…

Bãi tập kết cát trái phép đầu thị trấn Mậu A

Cơ sở quản lý còn lỏng lẻo

Sau khi tiếp cận thông tin và tiếp nhận nội dung các văn bản từ cấp tỉnh, trong các ngày từ 11 – 15/7, phóng viên Báo Công Thương đã thực tế tại một số địa phương của tỉnh Yên Bái như huyện Văn Yên, Văn Chấn và Mù Cang Chải… Trên đường từ TP. Yên Bái đến huyện Văn Yên, ngay cách thị trấn Mậu A (trung tâm huyện Văn Yên) khoảng 3km ngay sát lề đường xuất hiện “núi cát” lừng lững. Tiến sâu vào bãi tập kết sát bờ sông cũng thấy những máy móc, băng tải, thiết bị hút cát đang trực chờ. Thấy chúng tôi, một vài thanh niên đã xuất hiện, khi chúng tôi giới thiệu là phóng viên và hỏi bãi tập kết của đơn vị nào thì những người này chỉ giới thiệu đây là bãi của Hợp tác xã Hương Giang và bãi đang dừng hoạt động vì “hàng không đi được” và nhanh chóng rút đi…

Không có giấy phép hoạt động bến thủy nội địa nhưng các phương tiện vẫn cập bờ

Làm việc với đại diện Phòng Tài nguyên môi trường huyện Văn Yên, chúng tôi được biết, đây là bãi không phép và đầu tháng 6 đoàn kiểm tra liên ngành của huyện cũng đã kiểm tra và lập biên bản. Cũng theo thông tin của Phòng Tài nguyên Môi trường huyện Văn Yên, trên địa bàn huyện hiện chỉ có 2 đơn vị có giấy phép khai thác và được cấp mỏ cát là Hợp tác xã Hương Giang và Hợp tác xã Hoàng Thắng và cả 2 đơn vị này có bãi tập kết tại đầu cầu Mậu A. Tuy nhiên, khi đến thực tế tại một bãi tập kết cát sỏi có qui mô lớn đang hoạt động tại chân cầu Mậu A tìm hiểu, chúng tôi được biết là lại của một doanh nghiệp khác, bến bãi tập kết này đã hoạt động từ năm 2017 và không hề có giấy phép hoạt động bến bãi và hoạt động cảng thủy nội địa.

Bãi tập kết cát, sỏi trái phép dưới chân cầu Mậu A

Liên hệ lại với Phòng Tài nguyên Môi trường huyện Văn Yên, chúng tôi mới được thông tin rằng bãi tập kết này huyện cũng đã kiểm tra và cung cấp cho chúng tôi “biên bản kiểm tra” vào ngày 22/6/2022 để minh chứng… Điều đáng nói là những bãi tập kết sát sỏi trái phép này nằm không xa trụ sở Công an huyện Văn Yên. Việc tàu hút cát ra vào các bãi tập kết không có giấy phép, hạ tầng không đảm bảo để hoạt động bến thủy nội địa sẽ rất nguy hiểm, nguy cơ mất an toàn giao thông đường thủy…

Cùng với những ghi nhận tại Văn Yên, hành tình trên tuyến đường từ TP. Yên Bái lên huyện Văn Chấn và Mù Cang Chải (và ngược lại) chúng tôi ghi nhận hình ảnh nhiều xe chở khoáng sản, cát sỏi ì ạch cày xới các con đường (đặc biệt lúc chiều tối), nhiều xe chỉ che chăn bạt lấy lệ, cát đá rơi xuống lòng đường rất nguy hiểm cho các phương tiện tham gia giao thông trên tuyến…

Xe chở cát, sỏi, vật liệu xây dựng che chắn qua loa

Với những gì đã tìm hiểu và mục sở thị khiến chúng tôi có những hoài nghi về thông tin Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Yên Bái trả lời và cung cấp thông tin cho phóng viên: Trong địa bàn tỉnh Yên Bái không có doanh nghiệp nào khai thác khoáng sản mà không có giấp phép theo qui định; Tuyệt đại đa số các cơ sở khai thác khoáng sản đều có đầy đủ thủ tục, hồ sơ, chấp hành tốt qui định về bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, vẫn còn một số trường hợp, ở một số thời điểm có vi phạm...

Tàu thuyền khai thác cát, sỏi dưới chân cầu Mậu A