Các món truyền thống dịp Tết Nguyên đán: Ăn thế nào cho an toàn?

Bánh chưng là một thực phẩm quen thuộc ngày Tết. Nhưng thực phẩm này có nhược điểm khi dễ ẩm mốc, ôi thiu do yếu tố thời tiết, môi trường.

Ảnh minh họa.

Vào tháng Giêng, thời tiết thường nắng nóng kèm theo độ ẩm cao, thêm vào đó bánh chưng là món ăn có độ ẩm cao, có chứa thịt và chất béo nên là môi trường thích hợp giúp vi khuẩn và nấm mốc phát triển.

Nếu ăn bánh chưng bị thiu chua, mốc meo có thể bị đau bụng, tiêu chảy hoặc ngộ độc thực phẩm gây có hại cho sức khỏe. Với trường hợp bánh chưng bị mốc lá hoặc mới mốc một góc, chúng ta nên loại bỏ và không nên ăn vì độc tố aflatoxin do nấm mốc sinh ra vẫn có thể xâm nhập vào bên trong bánh gây ngộ độc.

Thêm vào đó, một số loại vi khuẩn, nấm mốc sau khi chết vẫn tiết ra độc tố gây ra ngộ độc cho người sử dụng.

Để bảo quản bánh chưng tránh bị mốc và ôi thiu theo chuyên gia người tiêu dùng cần chú ý sau khi mua bánh chưng về nếu để bánh bên ngoài cần cất bánh ở nơi khô ráo, thoáng gió tránh cho bánh bị ẩm mốc.

Ngoài ra, hiện nay phương pháp hút chân không để bảo quản bánh chưng cũng rất phổ biến, phương pháp này không chỉ giúp cất trữ bánh hợp vệ sinh mà còn hạn chế côn trùng, bụi bẩn.

Tuy nhiên cách tốt nhất để bảo quản bánh chưng là bảo quản bánh trong ngăn mát tủ lạnh. Bánh chưng khi để ở nhiệt độ ngoài trời có thể bảo quản trong 3-4 ngày và thời gian sẽ giảm đi khi trời nồm, ẩm ướt; với bảo quản bằng hút chân không bánh chưng có thể bảo quản được 5-10 ngày trong điều kiện bình thường.

Trong khi đó bảo quản ngăn mát tủ lạnh có thể để được từ 15-20 ngày. Nếu không kịp tiêu thụ lượng bánh chưng, bạn có thể bảo quản trong ngăn đá, tuy nhiên khi rã đông nên bỏ xuống rã đông từ từ trong ngăn mát và sau đó có thể luộc, hấp lại để bánh đỡ sượng.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, khi thành phẩm, một miếng bánh chưng cỡ vừa (khoảng 1/8 chiếc bánh) sẽ có trọng lượng khoảng 114g, cung cấp 204 kcal, 4,7 g chất đạm, 5,6 g chất béo, 33,9 g chất bột đường.

Mức năng lượng thậm chí còn cao hơn so với một bát cơm trắng (khoảng 200kcal). Mặc dù bánh chưng là món ăn cổ truyền không thể thiếu trong bữa ăn ngày tết, nhưng với người bị thừa cân béo phì cần hạn chế ăn loại thực phẩm này.

Theo khuyến nghị, một người bị béo phì chỉ nên ăn 200-250g chất bột đường mỗi ngày tương đương 2 miếng bánh chưng được chia thành 8 phần, đồng thời khi đã ăn bánh chưng cần giảm các thực phẩm chứa tinh bột khác.

Cùng với bánh chưng, măng khô là món ăn quen thuộc trong mâm cơm ngày Tết của người Việt. Tuy vậy khi chế biến người dân cần lưu ý điều gì để loại bỏ độc tố trong măng?

Chuyên gia dinh dưỡng Trương Hồng Sơn thông tin, trong 100g măng khô chứa 23g nước, 13g protid, 2,1g lipid, 21,5g glucid, 36g chất xơ.. Dựa vào thành phần trên dễ nhận thấy chất xơ trong măng thậm chí còn nhiều hơn ở một số loại rau tươi.

Hàm lượng chất xơ cao vừa tốt cho tiêu hóa, giảm cân vừa giúp phòng chống các bệnh khác. Tuy nhiên chỉ nên ăn ở mức độ vừa phải, khuyến cáo bác sĩ không quá nửa ký mỗi ngày.

Để tránh măng bị mốc, những người chế biến măng khô và nấm hương thường người làm xông lưu huỳnh để chống nấm mốc, ẩm cho măng, nấm, mộc nhĩ. Lưu huỳnh là chất hóa học có thể bay hơi nhưng lại ảnh hưởng tới sức khỏe người dùng cũng như người xông trực tiếp vào sản phẩm.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hàm lượng lưu huỳnh không được vượt quá 20mg/kg sản phẩm. Nếu người tiêu dùng sử dụng sản phẩm có chứa lưu huỳnh nồng độ cao lâu dài sẽ tổn thương về thần kinh, hành vi, hệ tuần hoàn, chức năng tim mạch, tổn thương mắt, giảm thị lực, chức năng sinh sản, nhiễm độc máu, suy thận,...

Để loại bỏ độc tố trong măng theo hướng dẫn của các chuyên gia, bà nội trợ khi mua măng về cần rửa thật sạch để loại bỏ hết lớp chất bẩn và bụi bám trên bề mặt.

Sau đó, ngâm cho măng nở trong ít nhất 5 - 6 tiếng, cũng có thể ngâm măng qua đêm để khi nấu mềm đều hơn. Trong quá trình ngâm, cần thường xuyên thay nước ngâm để giúp lọc sạch vị đắng và chất bẩn còn lại trong măng.

Sau khi ngâm xong, cho măng vào rổ, đợi măng ráo nước thì cho vào nồi và đun sôi cho đến khi măng mềm hoàn toàn. Nên để nồi măng sôi trong ít nhất 1 giờ với lửa trung bình.

Ngay sau ấy, tiếp tục gạn hết phần nước đã đun, cho thêm nước mới và đun trong khoảng 1 tiếng nữa để măng mềm đều. Trong quá trình đun, nếu thấy nồi măng cạn nước, cần thêm nước vào sao cho măng luôn phải ngập nước.

Chuyên gia cũng khuyến cáo người dân lưu ý khi chọn măng: Măng khô ngon là măng có màu vàng nhạt, xuất hiện màu hổ phách và có độ bóng. Măng còn lưu giữ mùi hương đặc trưng, bề thịt rộng dày, sờ vào không có cảm giác ẩm tay, có thể bẻ gãy.

Nên chọn măng búp có màu đều nhau, đốt ngắn, không có xơ. Chọn nhiều phần ngọn vì khi nấu sẽ mềm và ngon hơn phần gốc. Lưu ý, măng tẩm ướp lưu huỳnh thường có màu sắc quá bóng loáng hoặc quá xỉn màu, có mùi lạ (mùi hắc). Tránh mua măng xuất hiện các vết lốm đốm do mốc, măng cầm có cảm giác mềm bất thường.

Tốt nhất nên mua măng khô được bảo quản trong túi nilon có nhãn mác, có địa chỉ, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Khi mua cần chú ý xem sản phẩm có nhãn mác, thời hạn sử dụng rõ ràng hay không hoặc mua tại các cửa hàng quen, uy tín để tránh mua phải sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc, xuất xứ.