Kinh tế Việt Nam sẽ chịu tác động như thế nào khi có tên trong “Danh sách xám”?

Tháng 6/2023, FATF đã đưa Việt Nam vào Danh sách giám sát tăng cường (Danh sách xám), đồng thời đưa ra 17 khuyến nghị hành động đối với Việt Nam để giải quyết các thiếu hụt trong cơ chế phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Theo các chuyên gia, với đặc điểm nền kinh tế nước ta có độ mở lớn, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) nhiều, việc FATF đưa Việt Nam vào Danh sách xám có tác động rất lớn, làm gia tăng chi phí các khoản vay, cho vay đối với Việt Nam; chi phí hoạt động đầu tư, thương mại, dẫn đến giảm dòng vốn FDI do các nhà đầu tư có tâm lý e ngại, thận trọng. Đặc biệt, việc đưa vào Danh sách xám cũng làm giảm vị thế chính trị, ảnh hưởng đến hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế; tác động tiêu cực đến hoạt động đối ngoại, hệ thống tài chính ngân hàng.

Bị đưa vào Danh sách xám sẽ tạo tác động đến thương mại, đầu tư vào Việt Nam

Để thể hiện thiện chí và quyết tâm chính trị trong công tác phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, Chính phủ Việt Nam đã có cam kết gửi Chủ tịch FATF về việc thực hiện kế hoạch hành động do FATF khuyến nghị với thời gian thực hiện là trong 2 năm. Tuy nhiên, theo đánh giá, việc thực hiện 17 hành động được FATF ấn định trong khoảng thời gian ngắn (2 năm, đến tháng 6/2025) để ra khỏi Danh sách giám sát tăng cường của FATF là một thách thức rất lớn đối với Việt Nam nói chung và các bộ, ngành hữu quan nói riêng.

Triển khai nội dung trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, căn cứ nội dung chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái tại cuộc họp ngày 18/10, Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa tổ chức cuộc họp để phổ biến các quy định, quy trình, yêu cầu của FATF, cũng như tác động của việc không thực hiện được các nhiệm vụ, cam kết. Từ đó lên kế hoạch triển khai cụ thể nhằm đáp ứng các yêu cầu đặt ra; kịp thời triển khai các công việc thuộc chức năng, nhiệm vụ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, việc thực hiện các cam kết, kế hoạch, biện pháp này cũng mang lại lợi ích lâu dài về hoàn thiện môi trường thể chế chính sách; thực hiện các chính sách về phòng, chống tội phạm, nâng cao môi trường đầu tư kinh doanh, hình ảnh và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Ông Trần Quốc Phương cũng nhấn mạnh, trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã được nêu rõ trong bản Kế hoạch gồm 17 hành động mà Chính phủ đã ký cam kết với FATF, đó là chủ trì thực hiện nội dung hành động số 8. Cụ thể, bao gồm việc xây dựng cơ chế cung cấp cho các cơ quan có thẩm quyền quyền truy cập kịp thời vào các thông tin đầy đủ, chính xác và cập nhật về chủ sở hữu hưởng lợi của pháp nhân thương mại (bao gồm các loại hình doanh nghiệp được quy định tại Luật Doanh nghiệp) và áp dụng các biện pháp xử lý một cách phù hợp, hiệu quả, tương xứng và có tính chất răn đe đối với các hành vi vi phạm.

Để triển khai hoàn thành đúng tiến độ nội dung này, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư yêu cầu phân công rõ trách nhiệm triển khai của các đơn vị có liên quan thuộc Bộ. Theo đó, giao Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương chủ trì đối với việc sửa đổi Luật Doanh nghiệp, trong đó lưu ý việc bổ sung các nội dung về chủ sở hữu hưởng lợi, Cục Quản lý đăng ký kinh doanh phối hợp chặt chẽ đối với nội dung này. Giao Vụ Pháp chế và Cục Đầu tư nước ngoài nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các quy định về đầu tư, đầu tư ra nước ngoài để ngăn chặn việc lợi dụng hoạt động đầu tư, nhằm mục đích rửa tiền, đặc biệt là các nội dung liên quan về chủ sở hữu hưởng lợi của các doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài; nghiên cứu, thực hiện các nội dung theo chức năng, nhiệm vụ được giao tại quy chế làm việc của Ban Chỉ đạo Phòng chống rửa tiền…