Nhân lực chất lượng ngành logistics mới đáp ứng 10% nhu cầu thị trường

Chi phí logistics của Việt Nam ước chiếm hơn 20% GDP

Tại Diễn đàn Logistics Việt Nam 2021, ông Trần Tuấn Anh – Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, theo Báo cáo của Ngân hàng Thế giới năm 2018, chỉ số năng lực hoạt động logistics (LPI) của Việt Nam đứng thứ 39 trên 160 quốc gia và đứng thứ 3 trong ASEAN, tăng 25 bậc so với năm 2016.

Nghiên cứu năm 2021 của Bộ Công Thương cũng cho thấy, chỉ số năng lực hoạt động logistics có tăng, đạt 3,34 điểm so với 3,27 điểm năm 2018. Việt Nam cũng là nước được xếp hạng trong top 10 Chỉ số logistics thị trường mới nổi với tốc độ tăng trưởng tương đối cao đạt khoảng 14-16%/năm.

Tuy nhiên, Trưởng ban Kinh tế Trung ương chỉ ra, “dưới tác động của dịch Covid-19, những điểm yếu cố hữu của ngành logistics Việt Nam tiếp tục bộc lộ rõ hơn như chi phí logistics của Việt Nam vẫn còn ở mức cao, ước chiếm hơn 20% GDP, cao hơn nhiều so với chi phí logistics trung bình trên thế giới ở mức 11-12% GDP”.

Ông Trần Tuấn Anh – Trưởng Ban Kinh tế Trung ương chia sẻ tại diến đàn (Ảnh: Cấn Dũng)

Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh liên kết giữa các doanh nghiệp (DN) logistics với nhau, giữa DN logistics và DN sản xuất, xuất khẩu còn yếu, chưa hình hình thành được mạng lưới các DN logistics Việt Nam có quy mô lớn, có năng lực dẫn dắt thị trường, thúc đẩy ngành logistics phát triển; quá trình chuyển đổi số trong ngành logistics còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển; chất lượng nguồn nhân lực ngành logistics còn yếu và thiếu, mới chỉ đáp ứng khoảng 10% nhu cầu của thị trường, chưa theo kịp sự phát triển của logistics thế giới.

Ngoài ra, “sự chuẩn bị về kiến thức, kỹ năng, thái độ cũng như trạng thái tâm lý của nhân lực logistics Việt Nam để sẵn sàng đón nhận làn sóng di chuyển lao động giữa các nước ASEAN cũng như tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới còn chưa cao” - ông Trần Tuấn Anh nói.

Trước bối cảnh và thực trạng này đặt ra yêu cầu đối với ngành logistics vừa phải có các giải pháp duy trì sức chống chịu bền bỉ, đảm bảo vai trò của logistics trong việc duy trì các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ vừa phải có tư duy, tầm nhìn, giải pháp đặc biệt, định hình các hướng đi mới để bắt kịp với thế giới, tạo ra những bước đột phá cho thúc đẩy phục hồi kinh tế - xã hội trong những năm 2022-2023 và cho cả giai đoạn thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021-2030…

Kịp thời tái cơ cấu chuỗi cung ứng, dịch vụ logistics

Trưởng ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh khẳng định, việc phát triển ngành logistics nói chung và nhân lực ngành logistics nói riêng không chỉ là trách nhiệm riêng của ngành Công Thương mà cần có sự vào cuộc đồng bộ, kịp thời, hiệu quả của các cấp, các ngành và cộng đồng doanh nghiệp.

Đồng thời, nhấn mạnh thêm một số nhiệm vụ trọng tâm mà ngành Công Thương và các bộ, ngành cần lưu ý quan tâm triển khai trong thời gian tới. Một là, Bộ Công Thương cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan sớm cụ thể hóa và tham mưu thể chế hóa các quan điểm, đường lối của Đảng về phát triển dịch vụ logistic; triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistic đến năm 2025 ban hành tại Quyết định 221/QĐ-TTg ngày 22/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ.

Trong đó, Trưởng ban Kinh tế Trung ương đề nghị các ngành cần chú trọng nâng cấp và phát triển hạ tầng logistic, đẩy nhanh quá trình hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về dịch vụ logictics, vận tải đa phương thức, vận tải xuyên biên giới, nội luật hóa các cam kết quốc tế về logistics… tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho hoạt động logictics.

Cần sớm tham mưu điều chỉnh bổ sung Luật Thương mại 2005 và cải cách thủ tục hành chính và kiểm tra chuyên ngành. Tiếp tục kiên trì các giải pháp giảm chi phí logistics thông qua việc xử lý các điểm hạn chế của chuỗi cung ứng như năng suất các cảng biển, cảng cạn, cảng thủy nội địa, kho bãi và điểm trung chuyển; quy hoạch vận tải đa phương thức thúc đẩy phát triển nhanh các phương thức vận tải hàng hóa chi phí thấp.

Tập trung thực hiện tái cấu trúc dịch vụ logistics, trong đó thúc đẩy sự phát triển các loại hình logistics trong nước, xem đây là tiền đề phát triển thị trường logistics của Việt Nam để nắm bắt cơ hội từ các chính sách thuận lợi hóa thương mại, kích thích tăng trưởng kinh tế hậu Covid-19.

Trưởng ban Kinh tế Trung ương đề nghị các ngành cần chú trọng nâng cấp và phát triển hạ tầng logistic (Ảnh: Cấn Dũng)

Hai là, Bộ Công Thương cần đẩy nhanh tham mưu trình cấp có thẩm quyền ban hành Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam để không bỏ lỡ các cơ hội phát triển, nhất là trong bối cảnh các nước đang phục hồi mạnh mẽ sau khi chuyển sang trạng thái bình thường mới hiện nay. Nghiên cứu, tham mưu kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước về logistics để phát huy mạnh mẽ hiệu lực, hiệu quả của cơ chế liên ngành, phối hợp từ Trung ương đến địa phương, kịp thời tái cơ cấu chuỗi cung ứng, dịch vụ logistics quốc tế và trong nước nhằm phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19.

Ba là, tận dụng khai thác có hiệu quả quá trình chuyển đổi số để phát triển ngành logistics trong điều kiện thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19. Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã nêu rõ 8 lĩnh vực ưu tiên chuyển đổi số, trong đó có ngành logistics.

“Đây sẽ là nền tảng quan trọng và là động lực thúc đẩy thay đổi sự trì trệ, tạo sự đột phá để nâng cao hiệu quả, năng lực cạnh tranh ngành logistics và là yếu tố có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh khó khăn, thách thức hiện nay” - ông Trần Tuấn Anh cho hay.

Bốn là, đặc biệt chú trọng và phát huy tối đa nguồn lực con người với vai trò là trung tâm, chủ thể cho phát triển ngành logistics bền vững. Bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ dẫn tới những thay đổi rất lớn trong cơ cấu việc làm của lĩnh vực logistics, đòi hỏi phải quan tâm hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng lao động về chất và lượng, phù hợp theo các chuẩn mực quốc gia, khu vực và quốc tế.

Năm là, thúc đẩy liên kết và mở rộng hợp tác quốc tế có hiệu quả trong phát triển dịch vụ logictic và đào tạo nhân lực logistics. Tiếp tục mở rộng kết nối hạ tầng logistics với các nước trong khu vực ASEAN, Đông Bắc Á và các khu vực khác có quan hệ hợp tác kinh tế chặt chẽ với Việt Nam. Tăng cường hợp tác công - tư trong xây dựng và phát triển các trung tâm logistic tại nước ngoài, nhất là tại các thị trường đối tác chiến lược.