Bộ Quốc phòng nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một cơ quan thuộc Chính phủ, có trách nhiệm quản lý nhà nước về lĩnh vực quốc phòng, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chỉ huy Quân đội nhân dân và lực lượng Dân quân tự vệ. Đứng đầu Bộ Quốc phòng là Bộ trưởng, người đảm nhiệm vai trò chỉ đạo toàn diện các hoạt động quân sự, nhằm đảm bảo an ninh quốc gia và bảo vệ Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Bộ Quốc phòng giữ vai trò chủ chốt trong việc tổ chức và chỉ huy các lực lượng vũ trang nhân dân, góp phần vào xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, nhằm ngăn chặn và đập tan mọi âm mưu xâm lược, bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Cơ quan này đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển với những tên gọi khác nhau: từ Bộ Quốc phòng (1945-1946) đến Bộ Quốc phòng - Tổng Tư lệnh (1949-1975) và sau năm 1976, tiếp tục giữ tên Bộ Quốc phòng cho đến nay. Trụ sở chính của Bộ đặt tại số 7, Nguyễn Tri Phương, Ba Đình, Hà Nội.

Trong quá trình hoạt động, Bộ Quốc phòng tuân thủ nghiêm ngặt Hiến pháp và pháp luật, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự quản lý tập trung của Nhà nước. Việc củng cố, tăng cường quốc phòng là một nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên, huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân và cả hệ thống chính trị, trong đó lực lượng vũ trang nhân dân đóng vai trò nòng cốt. Bộ cũng thực hiện xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn kết chặt chẽ với an ninh nhân dân.

Một nguyên tắc quan trọng trong chiến lược quốc phòng của Việt Nam là kết hợp quốc phòng với phát triển kinh tế - xã hội, nhằm đảm bảo sự cân bằng giữa các nhu cầu quốc gia. Ngoài ra, quốc phòng cũng được liên kết mật thiết với an ninh và đối ngoại, tạo nên một thế trận vững chắc và toàn diện, đảm bảo hòa bình và an ninh cho đất nước.

Về nhiệm vụ và quyền hạn, Bộ Quốc phòng tham mưu cho Hội đồng Quốc phòng và An ninh, đồng thời phối hợp với Bộ Ngoại giao và Bộ Công an để quản lý biên giới quốc gia, duy trì an ninh, trật tự tại các khu vực chiến lược như biên giới, hải đảo và vùng biển. Bộ cũng chịu trách nhiệm xây dựng các chiến lược, kế hoạch quốc phòng dài hạn, đảm bảo sự phát triển bền vững và an toàn của đất nước.

Tóm lại, Bộ Quốc phòng Việt Nam không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì sức mạnh quân sự, mà còn là trung tâm điều phối các hoạt động liên quan đến quốc phòng và an ninh quốc gia, đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước trong thời đại mới.