Từ chuyện mô hình chăn nuôi, ĐBQH nêu vướng mắc triển khai chương trình mục tiêu quốc gia

Địa phương gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai

Đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên - đoàn Điện Biên cho biết, thời gian qua, có tình trạng hướng dẫn việc áp dụng pháp luật của một số bộ, ngành, đơn vị chưa đúng với tinh thần chỉ đạo đối với một số nội dung cụ thể, gây thêm khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện.

Đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên - đoàn Điện Biên

Lấy ví dụ, đại biểu cho hay, trong quá trình triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia, thực tiễn triển khai các mô hình chăn nuôi bị vướng mắc bởi các quy định của pháp luật về chăn nuôi.

Khoản 2, khoản 3, Điều 22 của Luật Chăn nuôi quy định đơn vị tổ chức cá nhân mua bán con giống phải đáp ứng các điều kiện cụ thể. Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh không có đơn vị cung ứng con giống có đủ điều kiện đáp ứng theo quy định.

Theo đại biểu đoàn Điện Biên, hiện nay, trên cả nước số đơn vị đáp ứng yêu cầu cũng không nhiều, và các đơn vị đủ điều kiện cũng chỉ cung ứng được đối với con giống có vòng đời ngắn như: Gia cầm, lợn, dê… hoặc bò lai, đối với con giống bản địa thì chưa có đơn vị nào đủ điều kiện.

Việc sử dụng con giống do các đơn vị cung ứng từ các địa phương khác theo tiêu chuẩn, thực tế không phù hợp với cách thức chăn nuôi, quảng canh của người dân, không phù hợp với điều kiện khí hậu, môi trường, thức ăn chăn nuôi do vậy làm hạn chế sự phát triển của con giống.

Khi các địa phương kiến nghị nội dung này và một số nội dung vướng mắc khác liên quan đến cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, Chính phủ đã rất cầu thị, ban hành Nghị định 38/2023/NĐ-CP ngày 24/6/2023 sửa đổi, bổ sung một số nội dung Nghị định 27/2022/NĐ-CP, trong đó sửa đổi bổ sung khoản 4, Điều 20, quy định: “Ưu tiên sử dụng giống cây trồng, vật nuôi và những hàng hóa, dịch vụ khác do người dân trực tiếp sản xuất tại địa bàn triển khai dự án. Đơn giá thu mua sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ tính theo giá thị trường trên địa bàn tại cùng thời điểm, được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận tại giấy biên nhận mua bán với người dân”.

Tuy nhiên, khi triển khai nội dung này, địa phương có văn bản đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xem xét, chấp thuận cho tỉnh thực hiện việc sử dụng con giống tại địa phương để triển khai các dự án thuộc các Chương trình mục tiêu quốc gia theo hướng: Đơn vị chủ trì dự án thực hiện thu mua giống vật nuôi từ người dân trực tiếp sản xuất tại địa bàn triển khai dự án đảm bảo quy định về nguồn gốc, sức khỏe, dịch bệnh và các tiêu chí theo định mức kinh tế kỹ thuật của tỉnh đã ban hành. Chính quyền địa phương nơi triển khai dự án sẽ thành lập Tổ thẩm định đánh giá về chất lượng giống vật nuôi của đơn vị chủ trì dự án trước khi cấp đến các hộ dân được thụ hưởng.

Sau đó Cục Chăn nuôi thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có văn bản hướng dẫn là: Thống nhất về nguyên tắc với quý Sở về quan điểm sử dụng các giống vật nuôi tại địa phương để vật nuôi thích ứng với khí hậu, thổ nhưỡng, sinh trưởng và phát triển tốt, phù hợp với hình thức chăn nuôi của địa phương, có khả năng chịu đựng kham khổ, giảm giá thành do giảm được chi phí vận chuyển, tạo sinh kế cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.

Tuy nhiên, việc cung ứng, sử dụng nguồn giống tại địa phương phải đảm bảo tuân thủ các quy định hiện hành về quản lý giống vật nuôi và sản phẩm giống vật nuôi quy định tại: Luật Chăn nuôi, Nghị định số 13/2019/NĐ-CP ngày 21/01/2020 của Chính phủ hướng dẫn chi tiết Luật Chăn nuôi; Nghị định số 46/2022/NĐ-CP ngày 13/7/2022 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 13/2019/NĐ-CP ngày 21/01/2020 của Chính phủ hướng dẫn chi tiết Luật Chăn nuôi; Thông tư số 22/2019/TT-BNNPTNT ngày 30/11/2019 của Bộ Nông nghiệp và PTNT hướng dẫn một số điều của Luật Chăn nuôi về quản lý giống và sản phẩm giống vật nuôi.

Do đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cần xem xét cân nhắc lựa chọn phương án cung ứng giống phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương và tuân thủ quy định pháp luật hiện hành.

"Như vậy, mặc dù Nghị định 38 của Chính phủ có quy định ưu tiên sử dụng giống cây trồng, vật nuôi và những hàng hóa, dịch vụ khác do người dân trực tiếp sản xuất tại địa bàn triển khai dự án nhưng công văn của Cục trả lời như vậy thì cũng không triển khai thực hiện được" - đại biểu Tạ Thị Yên nói.

Cần sớm ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn

Đại biểu Quốc hội Dương Khắc Mai - đoàn Đắk Nông ghi nhận, công tác giảm nghèo, đặc biệt là ở khu vực đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn đạt được nhiều thành công, theo đánh giá là điểm sáng được cộng đồng quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.

Tuy nhiên, đại biểu nêu thực tế, vấn đề giảm nghèo thời gian qua còn thiếu tính bền vững và khả năng tái nghèo cao, còn tình trạng nghèo đói - thoát nghèo - tái nghèo.

Cần tạo điều kiện thuận lợi triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia ở các địa phương

Bên cạnh đó, khi tác động của đại dịch Covid-19 chưa giải quyết xong thì thiên tai bão lũ lại đến ngày càng thường xuyên, một bộ phận không nhỏ người dân sẽ bị tái nghèo. Đây là vấn đề cần đặc biệt quan tâm, có giải pháp toàn diện về mặt lâu dài.

Đại biểu cũng nêu thực trạng về đầu tư công, theo báo cáo của Chính phủ thì giải ngân vốn đầu tư công cải thiện đáng kể. Ước giải ngân đến hết tháng 9/2023 đat 51,38% kế hoạch. Tuy nhiên, đây vẫn là còn thấp. Một số bộ, địa phương có tỷ lệ giải ngân tốt nhưng vẫn còn cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới mức trung bình của cả nước.

Đại biểu nhấn mạnh, đầu tư công có ý nghĩa hết sức quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi quốc gia, sự tăng trưởng nhanh và bền vững của nền kinh tế đòi hỏi phải huy động tối đa mọi nguồn lưc, trong đó đầu tư công được xem là một nguồn lực quan trọng và cần thiết, nhất là trong giai đoạn phục hồi sau đại dịch hiện nay.

Tuy nhiên, theo đại biểu, hoạt động đầu tư công, quản lý và sử dụng vốn đầu tư công của nước ta thời gian qua mặc dù đã có những chuyển biến tích cực, nhưng vẫn còn một số bất cập như hệ số ICOR của khu vực nhà nước còn cao, việc chậm giải ngân vốn, còn tình trạng lẫng phí nguốn vốn nhà nước...

Bên cạnh những nguyên nhân mà báo cáo của Chính phủ đã nêu thì một nguyên nhân khác là việc giao vốn một số chương trình mục tiêu còn chậm nên các địa phương, Bộ ngành không kịp triển khai. Do vậy, cần khắc phục triệt để vấn đề này một cách căn cơ trong thời gian tới.

Cũng nêu dẫn chứng về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, đại biểu nhấn mạnh, vốn 3 chương trình mục tiêu quốc gia năm 2022, đến tháng 5/2022 mới bắt đầu giao thì không thể thực hiện được. Chẳng hạn như Đắk Nông chúng tôi triển khai rất khó khăn.

Mặc dù, về tình hình triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, hiện nay các địa phương đang chủ động, tích cực triển khai thực hiện tốt các nội dung liện quan đến các chương trình mục tiêu quốc gia, một số nhiệm vụ thuộc thẩm quyền thì các địa phương ban hành văn bản thực hiện.

Song đến nay, một số bộ, ngành Trung ương có thẩm quyền chưa ban hành đầy đủ văn bản hướng dẫn thực hiện một số nội dung, dự án thuộc các chương trình mục tiêu quốc gia; do đó, các địa phương gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai xây dựng các văn bản theo quy định tại Điều 40 Nghị định số 27/2022/NĐ-CP và ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư, giải ngân vốn của các địa phương.

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh, đại biểu đề nghị các bộ, ngành Trung ương sớm ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia để địa phương căn cứ triển khai thực hiện bảo đảm đúng thời gian, tiến độ và đúng quy định của pháp luật và góp phần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.